برای ورود به بازار کار حسابداری لازم است تا با مبانی حسابداری در محیط واقعی آشنا شوید چون در بازار کار دروس آکادمیک هیچ کمکی به شما نخواهد کرد . آمورش حسابداری مقدماتی در واقع پیش نیاز حسابداری به‌شمار می‌آید و مطالبی که در این دوره آموزشی می‌آموزید محتوای آن آمیخته با سالها تجربه مدیران مالی است.

اگرچه دفتر داری لازمه حسابداری است اما دفتر دار تنها کار تحریر دفاتر و تهیه صورت حسابها را به عهده دارد و لیکن در حسابداری

موضوعاتی نظیر شناسایی و تجزیه و تحلیل معاملات مد نظر می باشد و یک حسابدار باید بتواند وقایع پیچیده اقتصادی را تجزیه و

تحلیل نماید پس باید نتیجه بگیریم که هر کس که در بخش حسابداری کار کند و به نوعی فقط در نوشتن دفاتر بدون داشتن قدرت

تجزیه و تحلیلهای مالی کاری انجام دهد حسابدار نخواهد بود.

صورت ســود و زیان یکی از صورت‌های مالی مهم اســت که نتیجۀ فعالیت‌های مالی یک واحد اقتصادی را در طی یک دورۀ مالی نشان میدهد. به عبارت دیگر، صورت سود و زیان بیانگر نتایج عملیات مؤسسه طی یک دوره مالی می‌باشد.

صورت سود و زیان در حسابداری

صورت ســود و زیان یکی از صورت‌های مالی مهم اســت که نتیجۀ فعالیت‌های مالی یک واحد اقتصادی را در طی یک دورۀ مالی نشان میدهد. به عبارت دیگر، صورت سود و زیان بیانگر نتایج عملیات مؤسسه طی یک دوره مالی میباشد. برای اندازه‌گیری نتایج عملیات یک مؤسسه باید درآمدها و هزینه‌های یک دوره مالی با هم مقابله شوند. به گزارشی که مقابلۀ درآمدها و هزینه‌های یک دوره مالی در آن صورت میگیرد صورت سود و زیان گفته میشود. صورت سود و زیان از روی تراز آزمایشی اصلاح شده تهیه میشود. در صورت سود و زیان، ابتدا درآمدها نوشته میشود و سپس هزینه‌ها از آنها کسر می‌گردد. با کسر هزینه‌ها از درآمدها، سود (زیان) مؤسسه به دست می‌آید. نحوۀ تهیۀ صورت سود و زیان را با ارائه دو مثال توضیح میدهیم. 

مثال برای صورت سود و زیان

تراز آزمایشی مؤسسه خدماتی بهار در پایان سال  ۱۳۸۸ بشرح زیر در دست است:

در بالای صورت ســود و زیان به ترتیب نام مؤسســه، عنوان صورت مالی، یعنی «صورت سود و زیان» و در نهایت دورۀ مالی مربوط به صورت سود و زیان نوشته میشود. در متن صورت سود و زیان نیز، ابتدا درآمدها و بعد هزینه‌ها نوشته میشوند. نهایتاًً در پایان صورت ســود و زیان ســود مؤسســه، که مابه‌التفاوت درآمدها و هزینه‌هاســت، درج میگردد. گفتنی است در استانداردهای حسابداری، ارائۀ طبقه‌بندی مفصلی از صورت سود و زیان ارائه می‌نماید که جهت رعایت اختصار از توضیح آن در اینجا خودداری میشود.

اقلام صورت سود و زیان

به طورکلی، در صورت سود و زیان، درآمدها و هزینه‌ها درج میگردد و با کسر هزینه‌ها از درآمدها، سود (زیان) مؤسسه محاســبه و گزارش میشــود. لذا صورت ســود و زیان، نتایج عملیات مؤسســه را طی یک دوره مالی نشــان میدهد. بنابراین، صورت سود و زیان به مثابۀ فیلمی است که از عملیات مالی مؤسسه طی دوره مالی ضبط شده باشد. به همین جهت است که در بالای صورت سود و زیان نوشته میشود: «برای دوره مالی منتهی به ۱۳xx/12/29»

روش‌های تهیه صورت سود و زیان

همانطور که گفتیم، صورت سود و زیان برای تعیین سود یا زیان ویژه واحد مالی تهیه می‌شود و شامل خلاصه‌ای از درآمدها و هزینه‌ها برای یک دوره زمانی معین است. این صورت معمولاً به دو روش تهیه می‌شود:

1. تک‌مرحله‌ای
2. دومرحله‌ای

روش تک‌مرحله‌ای صورت سود و زیان

در این روش ابتدا کلیه درآمدها یکجا و در ادامه کلیه هزینه‌ها در زیر آن‌ها آورده می‌شود و در نهایت از تفاضل آن‌ها به سود یا زیان قبل از کسر مالیات می‌رسیم که با کسر مالیات (در صورتی که مؤسسه سود داشته باشد) به سود یا زیان بعد از کسر مالیات یا همان سود یا زیان ویژه خواهیم رسید.

روش دومرحله‌ای در صورت سود و زیان

در این روش ابتدا درآمدهای عملیاتی آورده شده در ادامه هزینه‌های عملیاتی ذکر می‌گردد که از تفاضل این دو به سود یا زیان عملیاتی می‌رسیم در مرحله بعد درآمدهای غیر عملیاتی و هزینه‌های غیر عملیاتی آورده می‌شود که از تفاضل این مرحله و مرحله قبل به سود و زیان قبل از کسر مالیات می‌رسیم که با کسر مالیات به سود و زیان بعد از کسر مالیات یا همان سود و زیان ویژه خواهیم رسید. به صورت حساب سود و زیان صورت حساب درآمد یا صورت حساب عملیات نیز گفته می‌شود. مهم‌ترین بخش صورت حساب سود و زیان قسمت پایانی آن یعنی سود یا زیان ویژه است که نتیجه فعالیت یک واحد تجاری را نشان می‌دهد که آیا واحد تجاری در طول دوره مالی فعالیتش سودآور بوده‌است یا خیر.

ترازنامه چیست؟

ترازنامه (بیلان) وضعیت مالی شرکت را در یک محدوده زمانی مشخص نشان می‌دهد، که معمولا در پایان دوره مالی توسط یک نهاد حسابرسی ارزیابی می‌گردد. تهیه ترازنامه از حیاتی ترین و مهم ترین کارهای یک شرکت محسوب می‌شود.

ترازنامه از ۳ بخش مهم دارایی، بدهی و سرمایه تشکیل شده است. ترازنامه در واقع میزان دارایی های شرکت اعم از وجه نقد موجود در صندوق، زمین، ساختمان، اثاث های موجود و غیره را نشان می‌دهد. ترازنامه به سرمایه گذاران شرکت، میزان دارایی ها، بدهی ها و میزان سرمایه گذاری انجام شده در شرکت را نشان می‌دهد.

معادله ترازنامه:

(داشته ها) دارایی ها = بدهی ها (دیون) + حقوق صاحبان سهام (سرمایه)

در این معادله حقوق صاحبان سهام و بدهی ها در یک طرف و دارایی های شرکت در طرف دیگر معادله قرار دارد که باید بین دو طرف معادله تعادل وجود داشته باشد. دارایی های شرکت از بدهی‌ها (پول های قرض گرفته شده از بانک ها و موسسات به اضافه سرمایه کسب شده از صاحبان سهام که به کسب و کار علاقه مند می‌باشند) تشکیل شده است.

با افزایش آورده نقدی از سرمایه گذاران، افزایش سرمایه را خواهیم داشت و به همان میزان دارایی ها و حقوق صاحبان سهام شرکت نیز افزایش می‌یابد. سود منافع بدست آمده از فعالیت‌ های شرکت به حساب صاحبان سهام می‌رود که دارایی‌های خالص صاحبان شرکت را نشان می‌دهد.

از دیگر دارایی‌های شرکت می‌توان به بدهکاران اشاره نمود که در واقع با پرداخت پول یا چک (بدهی) خود به صندوق باعث افزایش دارایی‌های شرکت می‌شوند. در ترازنامه میزان بدهی شرکت به افراد مختلف (حساب بدهکاران) مشخص شده است.

سرمایه موجود در موسسه به دلیل بدهی شرکت به صاحبان سرمایه جزء بدهی‌های شرکت محسوب می‌شود، پس میزان بدهی و سرمایه دیون به افراد، هر دو در ترازنامه مشخص می‌گردد. با ترازنامه می توان ساختار سرمایه شرکت و نر‌خ‌ های بازگشت را محاسبه و ارزیابی نمود.

دارایی‌ ها ، بدهی‌ها و سرمایه هر کدام از حساب های کوچکی تشکیل شده‌اند که مشخصات مالی شرکت را نشان می‌دهند. این حساب‌ها در صنعت های مختلف فراوانی متفاوتی با هم دارند، پس برحسب نوع صنعت یا کسب و کار اقتضائات متفاوتی می توانند داشته باشند.

نحوه تنظیم سند حسابداری

تنظیم سند حسابداری: ثبت های حسابداری در فرمی به نام سند حسابداری  صورت میگرد. در واقع سند حسابداری بیانگر انجام معامله میباشد که بر اساس آن اقدامات مربوطه در دفاتر  انجام میشود.
هر موسسه می تواند سند مربوطه خود را طراحی کند به این دلیل که سند حسابداری  به تنهایی جنبه قانونی ندارد.

نحوه تهیه اسناد حسابداری :

ثبت حساب های بدهکار و بستانکار در یک برگه و یا ثبت حساب های بدهکار و بستانکار در دو برگه

حسابداران با در نظر گرفتن فعالیت مالی و رویدادهای مرتبط با آن در ابتدا تنظیم و ثبت سند حسابداری را انجام میدهند.
سپس اسناد وابسته مانند فاکتور را ضمیمه سند می کنند و در پایان این سند به امضای مسئول مربوطه میرسد.

تنظیم اسناد حسابداری

در سمت راست فرم مربوطه حساب های بدهکار و مبالغ  مربوط به آن ها ثبت می شود و بعد از ثبت تمام اقلام
بدهکار در فرم اقدام به ثبت حساب های بستانکار میشود.

در ستون بستانکار نیز مبالغ آن درج می شود و در انتهای سند هم شرحی که بیانگر رویداد مالی است ثبت میشود.

در پایان این فرآیند نیز جمع ستون های دهکار و بستانکار درج میگردد. که باید در  اسناد حسابداری جمع ستون بدهکار و بستانکار با هم برابر باشند. در غیر این صورت سند شما تراز نیست و ثبت آن صحیح نبوده است.